BUDOWA WEWNĘTRZNA Budowa wewnętrzna pająka charakteryzuje się dużą koncentracją układów w związku z komasowaniem się metamerów, co dobrze ujmuje układ nerwowy. Układ nerwowy Skoncentrowany jet w głowotułowiu i powstał z połączenia zwojów podprzełykowych i całego brzusznego łancucha nerwowego.Od niego odchodzą nerwy w ilości 5 par. Unerwiają one wszystkie przysadki ciała, dwa wydłużone nerwy, skierowane do odwłoka kontaktują sie z narządami wewnętrznymi.Układ sympatyczny jest dobrze rozwinięty. Narządy zmysłowe U pająka krzyżaka wstępują w postaci 4 par prostych oczu ułożonych w dwu szeregach , w przedniej części głowotłowia. W pierwszym szeregu łukowato wygiętym znajdują sie trzy pary - edna w środku największa, dwie po bokach ciała, w drugim szeregu uieszczone są dwa mniejsze czka.Rozmieszczenie i ilość oczek mogą być różne u różnych gatunków i mogą one stanowić cechę w klasyfikacji systematycznej. Układ pokarmowy Rozpoczyna się otworem gębowym, wgłębionym nieco ku stronie brzusznej w rodzaj przedsionka gębowego, oraz jelita: 1.przedniego, gdzie uchodzą wydzieliny gruczołu ślinowego. Jelito jest podzielone podłużnie jakby na dwa piętra, z których jedno służy do wciągania pokarmu, drugie do wydzielania na zewnątrz soków trawiennych, którymi pająk rozpuszcza ciało swej ofiary. W skład jelita przedniego wchodzą: 1.jama gębowa 2.gardziel 3.przełyk 2.środkowego, które jest stosunkowa długie, dla zwiększenia powierzchni chłonnej i zaopatrzone jest w boczne wypukliny. Jedna skierowana jest ku przodowi ciała pozostałe 4 pary w kierunku odnóży. W sumie jest ich 9. Do jelita środkowego uchodza wydzieliny gruczołu trzustkowo-wątrobowedo, którego komórki mją również właściwosci chłonne i trawią wewnątrzkomórkowo. 3.tylnego, które jest pochodzenia ektodermalnego i tworzy w pobliżu otworu odbytowego rozszerzenie zwane pęcherzem rectalnym (odbytowym) względnie "kloaką". Układ krwionośny U wszystkich pająków jest otwarty a krew swobodie krąży w jamie ciała. Rurkowate serce, podzielone na cztery komory, położone jest w odwłoku. Z przedniej czesci serca odchodzi tętnica, która w pewnej odlegości rozwidla się i rozgałzia. Z każdej komory odchodzi z boków para tętnic. Tętnice po krótkim przebiegu ukrywaja się i otwierają podobnie jak rozgałęzienia tętnicy przedniej, wylewając bezbarwną krew do mieszanej jamy ciała. Tam krew omywa wszystkie narzady wewnętrzne. Część krwi opływa worki płucne, gdzie się utlenia. Z jamy ciała krew przepływa do obszernej zatoki, położonej po stronie górnej nad sercem, zwanej osierdziową, albo osierdziem grzbietowym. z osierdzia krew zostaje z powrotem wessana do serca poprzez parę otworków, zwanych ostiami, umieszczonych w każdej komorze. Układ oddechowy Pająki są zwierzetami posiadającymi jednoczesnie dwa rodzaje narzadów oddychania 1.płucotchawki /płuca/ - sa to dwa worki położone po stronie brzusznej przedniej części odwłoka, komunikuja sie z otoczeniem za pomocą przedsionków oraz specjalnych szparek w pokryciu ciała, zwanych przetchlinkami albo stigmami. Worki zbudowane sa z równolegle ułożonych płytek , pomiędzy którymi zawartą powierzchnie wypełnia powietrze. Worki powietrzne są tworami rozwojowo wcześniejszymi od tchawek i można je uznaś za pochodne odnoży skrzelowych przodków pajeczaków. 2.tchawki reprezentowane przez dwie nierozgałęzione rurki ciągnące się po bokach ciała. Ich ściany wewnętrzne są wzmacniane silnie rozeijającym się w postaci spirali oskórkiem, który nadaje im pewną elastyczność. Powietrze atmosferyczne z zewnątrz dostaje się do kanałów tchawkowych przez specjalne otworki - przetchlinki, prowadzace do szerszych komór zaopatrzonych w specjalne aparaty zamykajace i regulujące tym samym dopływ świerzego i odpływ zużytego powietrza. Układ wydalniczy Narządy wydalnicze pająka wykształciły się w postaci cewek Malpighiego. Są to parzyste , ślepo zakończone rurki pochodzenia entodermalnego [ jelita środkowego ], które drogą osmozy filtrują krew w jamie ciała z produktów przemiany materii w postaci kwasu moczowego i uchodzące do pęcherza rektalnego, skąd wraz odchodami usuwane są na zewnątrz. U form młodocianych oprócz wspomnianych cewek funkcjonują gruczoły biodrowe albo koksalne, [przewody celomatyczne ] pochodzenia mezodermalnego. Są to twory homologiczne z metanefrydiami pierscienic i występują w postaci woreczkowatych tworów z kanaliami, położonych w dwu segmentacg odwłoka i uchodzacych u nasady bioder pierwszej i trzeciej pary nóg krocznych. U form dorosłych gruczoły koksalne anikają. Układ rozrodczy Narzady rozrodcze pająka w postaci gonad obu płci są parzyste, podobnie jak ich drogi wyprowadajace. Pająki sa zwierzetami rozdzielnopłciowymi o wyrażnie zaznaczonym dymorfiżmie płciowym. Wyraża się on różnicą wielkości obu płci- samce są zawsze mniejsze niż samice, oraz przekształceniem ostatnich członów nogogłaszczków w narząd pomocniczy przy kopulacji. Człony te różnie u róznych gatunków aopatrzone sa w specjalne jamki , które samce napeloniaja nasieniem z otworu płciowego i przenosza je do zbiornika nasiennego samic. Otwór płciowy położony jest przed odbytem w miejscu odpowiadającym drugiemu segmentoi odwłokowemu, wyra?nie zaznaczającemu sie w rozwoju embrionalnym. Jaja są bogatożółtkowe otoczone kojkonem, bruzdkowanie częściowe i powierzchniowe. Rozwój prosty , młode kilkakrotnie linieją anim osiągną dojrzałość.   CHARAKTERYSTYKA PAJĄKÓW Pajški zamieszkujš œrodowisko życia lšdowe, a także wodne. żyjš na wszystkich kontynentach, na łškach poœród roœlin, pod korzeniami drzew, pod korš, w ?ci??ce, w zabudowaniach. W systematyce œwiata zwierzęcego zajmujš rzšd stawonogów ,przynależš do gromady pajęczaków. Poznano 21 tys. pajšków właœciwych, z czego około 750 gatunków żyje w Polsce.Ciało stanowiš: przedni odcinek głowotułowia i tylny odwloku. Zwykle jest ono gęsto poroœnięte włoskami. Na głowotułowiu wystepujš narzšdy zmysłów-parzyste oczy (przeciętnie 4 pary, zależnie od rodziny pajška), 6 par odnóży ( 2 pary gębowych czyli szczękoczółki i nogogłaszczki + 4 pary krocznych ) oraz otwór gębowy. Odwłok najczęœciej większy zakończony jest otworem odbytowym, a na brzusznej jego stronie znajdujš się gruczoły-kędziołki przędne. Narzšdy te sš przekształconymi odnóżami odwłokowymi. Przędza wydostaje się z kędziołków kanalikami wyprowadzajšcymi i poczštkowo jest substancjš ciekłš która po zetknięciu się z powietrzem atmosferysznym nabiera wyglšdu nici. Nici służš do budowy kokonów, kryjówek, oprzędów, sieci łownych, przemieszczania się na tysišce metrów ( babie lato ). Rozmnażanie jest u pajšków skomplikowane. Kopulacja poprzedzona jest wabieniem samicy, które polega na odbyciu tańca godowego. Wówczas samiec podarowuje samicy schwytane i omotane przez siebie ofiary. Kiedy to uczyni dochodzi do zapłodnienia przy użyciu narzšdu kopulacyjnego-nogogłaszczki wypełnionej uprzednio nasieniem. PRZEGLĄD RODZIN Pająki o szczególnych cechach: 1.SZCZĘKOCZUŁKI SKIEROWANE DO PRZODU 1.gryzielowate 2.PAJĄKI Z PUŁKIEM PRZĘDNYM 1.sieć lejkowata lub nieregularna sidliszowate ciemieńcowate 2.sieć kolista lub trójkątna koliściakowate 3.sieć dachowata z rurką poskoczowate 3.PAJĄKI Z SZE?CIOMA OCZAMI 1.w rurkowatych oprzędach czychakowate 2.bez oprzędu rozsnuwaczowate 4.PAJĄK ŻYJĄCY W WODZIE 1.topikowate Pająki snujące sieci z lepkimi nićmi łownymi: 1.PAJĄKI SIECIOWE Z O?MIOMA OCZAMI UŁOŻONYMI W DWA RZĘDY 1.sieć kolista, ponad 2 mm długości, szczękoczułki normalne krzyżakowate czaikowate 2.sieć kolista, ciało długości ok. 2 mm klejnotnikowate 3.sieć kolista, ponad 2 mm, szczękoczułki bardzo duże kwadratnikowate 4.sieć lejkowata lejkowcowate 5.sieć płachtowata osnuwikowate plądrakowate 6.sieć kopulasta lub nieregularna tkańcowate omatnikowate 2.OCZY NIE UŁOŻONE W DWA RZĘDY 1.sieć nieregularna krzyżakowate Pająki polujące aktywnie: 1.OSIEM OCZU ULOŻONYCH W DWA RZĘDY 1.zwykle w woreckowatych oprzędach, kądziołki przędne walcowate worczakowate 2.zwykle w woreckowatych oprzędach, kądziołki przędne stożkowate aksamitnikowate i pokrewne 3.przednie nogi z rzędem kolców naśladownikowate 4.nogi rozstawione na boki ukośnikowate 2.OSIEM OCZU ULOŻONYCH W TRZY RZĘDY 1.oczy w pierwszym rzędzie największe skakunowate 2.oczy w pierwszym rzędzie najmniejsze pogońcowate darownikowate nadwodnikowate 3.OSIEM OCZU ULOŻONYCH W CZTERY RZĘDY 1.śpiesznikowate   BUDOWA KOLISTEJ SIECI ŁOWNEJ Pajęczyna a poprawnie mówiąc sieć łowna służy pająkom z oprzędem do zdobywania niezbędnego, do prawidłowego funkcjonowania pokarmu. Kiedy pająk znajdzie dogodne, bezpieczne i obfite w owady miejsce na sieć rozpoczyna jej budowę. Pierwszym etapem jest zaczepienie lepkiej nici, wisząsej swobodnie jednym końcem. Następnie rozpoczyna budowę szkieletu pajęczyny, tak że nici zaczepiane o krawędzie mają w środku punkt wspólny i odchodza od niego pod kątem ostrym, na wzór promieni. W trzecim etapie pająk rozbudowuje , wzmacnia konstrukcje tak długo aż będzie ona możliwie najefektywniejsza. Stale poszukuje nowych, lepszych punktów zaczepienia. W tym etapie pajak buduje: ramę ,czatownię, mosty nici ramy , ogólnie usztywnienie sieci łownej. powoli zmierza do budowy spirali łownej. Kolejny etap to zagęszczanie sieci. Zwierze porusza się ruchem spiralnym dookoła czatowni za każdym razem złączając poprzecznie nici odchodzące od środka Gotowa pajęczyna składa się z dwóch rodzajów nici: lepkich, niebezpiecznych dla ofiary i trudnych do jej uwolnienia się oraz suchych po których gospodarz sieci może poruszac się bez ograniczeń                                         Gatunki KRZYŻAK OGRODOWY  Występowanie: W ogrodach oraz na skrajach lasów i dróg, wszędzie liczny. Warto wiedzieć: Krzyżak ogrodowy buduje swoją kolistą, pionową sieć zwykle tuż nad ziemią. Czatuje w jej środku lub obok niej w otwartej od dołu kryjówce, połączonej z siecią za pomocą nici sygnalizacyjnej. W okresie godowym samiec przyczepia do sieci samicy specjalną nić ,,reklamową", aby za pomocą nadawanych po niej specjalnych sygnałów przedstawić się jako przyszły partner.     TYGRZYK PASKOWANY Opis: Duży pająk sieciowy (w środkowej Europie samice osiągają długość 15 mm, w południowej przekraczają 20 mm) o bardzo wyrazistym, charakterystycznym ubarwieniu i rysunku: główotułów mają srebrzysty, odwłok zaś żółtobiały z czarnymi poprzecznymi przepaskami. Występowanie: Głównie na porośniętych wysoką trawą, zarówno suchych, jak i wilgotnuch łąkach (na tych drugich, zdaje się, częściej), poza tym na nieużytkach, skrajach młodników, a nawet w ogrodach. ostatnio spotykany także w uprawach zbóż. Dawniej występował w środkowej Europie tylko na nielicznych, szczególnie ciepłych stanowiskach (w Polsce głównie na południu oraz zachodzie kraju), obecnie wydaje się, że rozszerza zasięg i wyra?nie zwiększa liczebność, i w południowych, a także środkowych Niemczech jest spotykany niemal wszędzie. Liczniejszy stał się również w Polsce. Warto wiedzieć: ?rodek dużej, kolistej, pionowej sieci tworzy gęsto upleciona, mocna pajęczyna, podobnie jak biegnące przezeń pionowo zygzakowate białe pasmo wzmacniające. W okresie godowym malutki samiec zbliża się ostrożnie do samicy, wysyłając nieustannie sygnały szarpnięciami nici. Samica, jeśli jest gotowa do kopulacji, pozwala mu wśliznąć się pod swój odwłok. Zwykle zjada go tuż po kopulacji lub jeszcze podczas jej trwania. Pó?niej przędzie balonowaty kokon, w którym wylęgają się, a następnie zimują młode tygrzyki.   TARANTULA APULIJSKA Duży pająk zamieszkujący strefy leśno-stepowe, stepowe, półpustynne; występujący na obszarach Włoch i Jugosławii. Obok niego znane są również: tarantula narbońska /Lycosa narbonensis/ występująca w środkowej Azji i obszarach śródziemnomorskich, oraz tarantula ukraińska /Lycosa singoriensis/ zamieszkująca rozległe obszary od Chin, Syberii po Bułgarię, Rumunię, Węgry, Czechy i Słowację ( nie występuje w Polsce ). Długość ciała wynosi od 25 do 35 cm, jest więc poka?nych rozmiarów, ubarwienie silnie owłosionego pająka jest szarobrązowe, adnóża niejednolite z jaśniejszymi goleniami. Tarntule żyją w kilku ( do kilkudziesięciu ) sąsiednich norkach o głębokości ok. 30 cm. Prowadzą tryb życia osiadły. Ukąszenie tarantuli jest bardzo bolesne, często towarzyszą mu swędzenie i opuchlizna, zdażają się przypadki śmiertelne. Nazwa Tarantula jest zwyczajowa i przypisuje się ją kilku gatunkom pająków z rodziny pogońcowatych. Często na jej określenie używa się nazw rodzajowych : Hogna, Lycosa,Tarentula,Trochosa. Tarantula często mylona jest z silnie owłosionym, kosmatym, dużym ptasznikiem, zamieszkującym obszary tropikalne w południowej części Stanów Zjednoczonych. TOPIK Topik to jedyny pająk żyjący w wodzie. Długość ciała bez odnóży wynosi około 16 mm. Ubarwienie ciała jest od jasnobrązowego przez ciemnobrązowe po czarne. owłosienie jest bardzo obfite. Zamieszkuje płytkie brzegi stawów jezior oraz innych, gdzie buduje (kilka godzin do kilku dni ) podwodne gniazdo wypełnione powietrzem, zwane dzwonem. Oddycha tlenem atmosferycznym dlatego regularnie wydostaje się nad powierzchnię wody , by na owłosionym odwłoku zgromadzić zaczerpnięte powietrze. Następnie magazynuje je w dzwonie. Samica opiekuje się złżonymi jajami (około 50 do 100 ), oraz młodymi potomkami. W ciągu dnia pająk pozostaje w gnie?dzie, poluje o zmroku. Ukąszenie jest bolesne i posiąga za sobą długotrwałe znieczulenie, jest też przyczyną kurczów mięśniowych. Leczenie polega na miejscowym stosowaniu słabych okładów z roztworów wapna chlorowanego lub nadmanganianu potasu. CZARNA WDOWA Pająk ten występuje w południowo środkowej części Ameryki Północnej oraz na obszarze Ameryki ?rodkowej i Południowej. Ciało jego może pryekraczać 13 mm. Ubarwienie jest czarne. Na brzusznej stronie odwłoka ( a sporadycznie i grzbietowej ) występuje charakterystyczna czerwona plama o zarysie klepsydry. Osobniki czatują w zbudowanych sieciach łownych, a większe od siebie ofiary unieruchamiają przędzą by następnie zabić je. Podczas kopulacji lub chwilę po niej samica zjada partnera. U gatunku występuje zjawisko opieki nad złożonymi jajami i narodzonym potomstwem.Czarna wdowa należy do najbardziej jadowitych gatunków zwierząt na świecie. Jest jednym z niewielu pająków stanowiących zagrożenie dla życia człowieka. Jad jego jest piętnastokrotnie silniejszy od jadu grzechotników. Ukąszenie jest bardzo niebezpieczne i towarzysza mu poza silnymi bólami: nudności, trudnosci z oddychaniem, a nawet lekki paraliż. Znane są przypadki śmiertelne !