O żółwiach Żółwi nie sposób pomylić z innymi zwierzętami: mają ciało okryte pancerzem kostnym oraz płytkami rogowymi. Część grzbietowa nazywana jest karapaksem a brzuszna plastronem. W pancerzu są dwa otwory: pierwszy na głowę i przednie łapy, a drugi na ogon i tylne łapy. Ta zbroja tworzy bezpieczne schronienie, dzięki czemu żółwie nie mają potrzeby szybkiego poruszania się. Większość żółwi zamieszkuje ciepłe rejony naszego globu. Niektóre żółwie, żyjące w chłodniejszych klimtach, zapadają w sen na okres zimowy. Największym żółwiem lądowym jest żółw olbrzymi, osiągający długość nawet półtora metra. Żółwie żywią się głównie roślinami, lecz czasem spożywają również pokarm zwierzęcy.  Żółwie nie posiadają zębów, tylko płytkę rogową umożliwiającą odgryzanie kawałków pokarmu.  Budowa Żółwie to jedyne zwierzęta kręgowe mające szkielet zewnętrzny w formie pancerza. Tworzą go zmodyfikowane kości szkieletu osiowego, pokryte od strony zewnętrznej płytkami rogowymi. Zarówno kształt, układ jak i ilość płytek rogowych są charakterystyczne dla każdego gatunku. Niektóre żółwie posiadają pancerz nie pokryty płytkami rogowymi, lecz miękką skórką. Dzięki pancerzowi zółwie są stosunkowo bezpieczne, jeśli chodzi o atak ze strony drapieżników, lecz równocześnie poruszają się niezgrabnie i powolnie. Oddychanie możliwe jest jedynie dzięki specjalnym mięśniom zmieniającym ciśnienie w płucach. Żółwie lądowe mają dobry wzrok, umożliwiający im widzenie części promieniowania podczerwonego. W poszukiwaniu pokarmu używają węchu, są natomiast głuche. Rejestrują za to drgania podłoża i powietrza, dzięki czemu są w stanie rejestrować nadchodzące niebezpieczeństwa. Żółwie są zwierzętami zmiennocieplnymi, co oznacza, że temperatura ich ciała jest uzależniona od temperatury otoczenia.  W skutek tego tempo przemian metabolicznych w ich ciele zależy od temperatury otoczenia.           Szkielet żółwia - widok od dołu                 Szkielet żółwia - widok z boku    Gatunki             Żółw grecki (Testudo hermanni) Wielkość: do 20 cm. Zasięg: Grecja, a także kraje bałkańskie aż po Dunaj. Siedlisko: tereny o glebach kamienistych, rzadko porośnięte krzewami,dobrze nasłonecznione i miejscami zacienione. Miejsce chowu: w ogrodzie lub w terrarium przy temperaturze 18oC w nocy, natomiast w dzień: 26oC. Latem żółwie greckie powinny przebywać na dworze, ale w czasie chłodniejszych nocy (poniżej 16oC) konieczna jest ciepła kryjówka. Podczas dnia temperatura nasłonecznionych kamieni powinna wynosić 32-36oC przez ok. 2-3 godziny. Wiosną i jesienią temperatura w terrarium powinna być identyczna. Zachowanie: jest aktywny w dzień, chętnie wspina się i grzebie w ziemi. Przy właściwym utrzymywaniu jest bardzo żywy. Pokarm: roślinny. Sen zimowy: potrzebny.               Żółw obrzeżony (Testudo marginata) Wielkość: ponad 30 cm. Zasięg: Sardynia i południowa Grecja. Siedlisko: nasłonecznione zbocza porośnięte krzewami i gęstą trawą. Miejsce chowu: jak żółw grecki. Zachowanie: jest aktywny w dzień, chętnie wspina się i grzebie w ziemi. Przy właściwym utrzymywaniu jest bardzo żywy. Pokarm: roślinny. Sen zimowy: potrzebny.             Żółw stepowy (Testudo horsfieldi) Wielkość: do 20 cm. Zasięg: na wschód od Morza Kaspijskiego, w Iranie i Pakistanie. Siedlisko naturalne: tereny o glebach gliniastych i piaszczystych, rzadko porosłe krzewami i trawą. Miejsce chowu: w ogrodzie lub w terrarium przy temperaturze 18oC w nocy, natomiast w dzień: 26oC. Latem żółwie stepowe powinny przebywać na dworze, ale w czasie chłodniejszych nocy (poniżej 16oC) konieczna jest ciepła kryjówka. Podczas dnia temperatura nasłonecznionych kamieni powinna wynosić 32-36oC przez ok. 2-3 godziny. Wiosną i jesienią temperatura w terrarium powinna być identyczna. Zachowanie: jest aktywny w dzień, chętnie wspina się i grzebie w ziemi. Przy właściwym utrzymywaniu jest bardzo żywy. Pokarm: roślinny. Sen zimowy: potrzebny. Cechy charakterystyczne: wygrzebuje w ziemi korytarze sięgające 12 m długości. W związku z tym ogrodzenie na dworze powinno być zabezpieczone przed podkopaniem. Zapada w sen także latem. Od złożenia jaj do wylęgu może upłynąć nawet 8 miesięcy.             Testudo carbonaria Wielkość: 20 cm. Zasięg: zachodnia Afryka. Siedlisko: wilgotne lasy tropikalne. Miejsce chowu: w terrarium; potrzebuje dużej wilgotności powietrza (70-90%) i wysokich temperatur: w dzień 30oC, w nocy 24oC. Zachowania: aktywny w dzień. Pokarm: rośinny. Sen zimowy: potrzebny.               Kinixys erosa Wielkość: 20 cm. Zasięg: zachodnia Afryka. Siedlisko: wilgotne lasy tropikalne. Miejsce chowu: w terrarium; potrzebuje dużej wilgotności powietrza (70-90%) i wysokich temperatur: w dzień 30oC, w nocy 24oC. Zachowania: aktywny w dzień. Pokarm: roślinny. Sen zimowy: potrzebny               Terrapene ornata Wielkość: do 15 cm. Zasięg: zachodnia część dorzecza Missisipi w Stanach Zjednoczonych. Siedlisko: umiarkowanie wilgotne tereny piaszczyste i żyzne łąki. Miejsce chowu: na dworze i w terrarium. Temperatury 18oC nocą, a w dzień 28oC. Terrarium nasłonecznione przez całą dobę. Zachowania: we dnie się kryje, jest natomiast aktywny o zmroku. Pokarm: mięsny, w tym ślimaki. Dodatkowo pokarm roślinny oraz grzyby. Sen zimowy: potrzebny. Cechy charakterystyczne: zjada rośliny trujące bez szkody dla zdrowia.               Kinixys belliana Wielkość: 20 cm. Zasięg: Madagaskar, południowa i środkowa Afryka. Siedlisko: stepy krzewiaste. Miejsce chowu: na dworze i w terrarium. Temperatury 20oC nocą i 30oC w dzień. Zachowania: aktywny w dzień. Pokarm: roślinny. Sen zimowy: wyjątkowo potrzebny.             Żółw iberyjski (Testudo graeca) Wielkość: ponad 30 cm. Zasięg: Iran, Libia, Egipt i południowa Europa. Siedlisko: tereny o glebach kamienistych, rzadko porośnięte krzewami, dobrze nasłonecznione i miejscami zacienione. Miejsce chowu: w ogrodzie lub w terrarium przy temperaturze 18oC w nocy, natomiast w dzień: 26oC. Latem żółwie te powinny przebywać na dworze, ale w czasie chłodniejszych nocy (poniżej 16oC) konieczna jest ciepła kryjówka. Podczas dnia temperatura nasłonecznionych kamieni powinna wynosić 32-36oC przez ok. 2-3 godziny. Wiosną i jesienią temperatura w terrarium powinna być identyczna. Zachowanie: jest aktywny w dzień, chętnie wspina się i grzebie w ziemi. Przy właściwym utrzymywaniu jest bardzo żywy. Pokarm: roślinny. Sen zimowy: potrzebny.                                         Hodowla żółwi   O Hodowli Hodowanie żółwi jest dość trudne w porównaniu np. do psa. Żółwie muszą mieć odpowiednią temperaturę w terrarium, muszą być pielęgnowane oraz odpowiednio utrzymywane. Jak im to zapewnić? Na dalszych stronach znajdziesz kilka informacji na ten temat. Wymagania żółwi lądowych Pomieszczenie terrarium suche, skrzynka do zimowania, zagroda w ogrodzie, prosta budowa pomieszczenia, wyposażenie techniczne konieczne Utrzymanie pomieszczenia proste Żywienie pokarm przeważnie roślinny, pobierany z ziemi Najczęstrze błędy pielęgnacyjne nie obcinanie za długich pazurów i listw rogowych, trzymanie na podłodze kończące się zapaleniem płuc           Pomieszczenie Przy dostosowywaniu terrarium dla żółwia należy zwrócić uwagę na wymagania życiowe danego gatunku, ponieważ właśnie od tego zależy wygląd terrarium. Zawsze jednak, żółw potrzebuje miejsca ograniczonego oraz osłoniętego przed przeciągami. Odpowiednie wyposażenie techniczne Oto lista urządzeń potrzebnych do właściwego wyposażenia terrarium: Elektryczny grzejnik podłogowy z termostatem. Promiennik UV i promiennik podczerwieni. Zegar regulujący czas oświetlania. Termometr do pomiaru temperatury powietrza i wody. Właściwe oświetlenie Promiennik podczerwiemi oraz świetlówka dostarczająca światło nadają się dla wszystkich gatunków żółwi. Przy niemożności wystawiania żółwia latem na słońce oraz przy wychowie młodych potrzebny jest promiennik UV. Ustawiamy go w odległości 1 m, włączjąc go około południa na ok. 15-20 min. Dekoracja Terrarium najlepiej jest urządzać znając sposób poruszania się żółwia oraz jego biotopy. Należy mu stworzyć odpowiednie otoczenie: tak poustawiać pieńki i kamienie, aby żółw miał trochę gimnastyki, trzeba także zrobić mu kryjówki, aby miał gdzie odpocząć. Żółw musi mieć przez całe swoje życie ten sam układ głębi terrarium, ponieważ to miejsce ma mu stanowić najbezpieczniejsze i najbliższe terytorium.. Sadzenie roślin Rośliny dla żółwia w terrarium są praktycznie niezbędne. Do sadzenia w terrarium nadają się jedynie mocne rośliny, ale nawet one są obgryzane przez żółwie. Należy pamiętać o tym, że rośliny też muszą być odpowiednio pielęgnowane: Potrzebują osłony przed podgryzaniem przez żółwie-najczęściej zakłada się im cylindry z kory (dostać je można w sklepach ogrodnidzych). Muszą mieć dobre światło, inaczej marnieją. Dlatego właśnie należy albo ustawić terrarium w dobrze oświetlonym miejscu, lub doświetlać rośliny specjalną lampą. Rośliny odpowiednie dla żółwi lądowych to: guzmania, rośliny z gatunku Aechmea, Yucca, aloifolia, Schefflera, Sansevieria, Cordyline, Beaucarnea, aspidistra, aloes. Gdzie postawić terrarium Miejsce, na którym ma stać terrarium powinno spełniać następujące warunki: Musi być widne. Nie powinno być nasłonecznione przez cały dzień. Terrarium nie może stać przy wieży Hi-Fi ani telewizorze, ponieważ żółw potrzebuje spokoju. Stać ono powinno w miejscu, w którym nie ma przeciągów. Terrarium do kwarantanny Nowo nabyty żółw powinien przejść kwarantannę, aby sprawdzić czy jest zdrowy. Do tego celu należy przeznaczyć terrarium mniejsze od zwyklego. Takie terrarium nie powinno być obsadzone roślinami, musi jednak mieć kryjówkę oraz być łatwe do mycia i dezynfekcji. Pomieszczenie na dworze Gdy pozbawimy żółwia możliwości pobytu na dworze zaczyna chorować, dlatego powinien on przebywać jak najwięcej na świeżym powietrzu. Pomieszczenie na dworze powinno spełniać poniższe wymogi: Powinno mieć wymiary ok. 1,2x3m. W ziemię należy wkopać płyty betonowe, cegły, itp., tak aby żółw nie mógł się podkopać ani z niej wyleźć. Powierzchnię wewnątrz należy obsiać ziołami oraz trawą oraz nadać jej lekki spadek. Do dekoracji używamy kamieni oraz gałęzi. Należy ułożyć je w taki sposób, aby żółw nie miał możliwości wyjścia z pomieszczenia. W pomieszczeniu powinny znajdować się: cieplarnia, karmnik i basen do kąpieli. Pielęgnacja Przywóz do domu Żółwia należy przewoźić tak, aby nie ucierpiał. Najbezpieczniejsze jest przewożenie żółwia w woreczku konopnym lub bawełnianym. Tkanina na woreczek powinna by przewiewna oraz rzadka, a on sam powinien być przewrócony na lewą stronę, aby żółw nie zaplątał się w nici ze szwów. W ciepłe dni wystarczy worek z zółwiem umieścić w tekturowym pudle, tak aby żółw był ułożony grzbietem do góry. W zimne dni pod woreczkiem układa się poduszkę ocieplającą, pudełko owijamy  kocykiem wełnianym. Temperatura w pudełku nie powinna przekraczać 26oC. Kwarantanna Żółw powinien przebywać w kwarantannie, dopóki nie ustalimy, że jest zdrowy. Również później, podczas jakiejś choroby, żółw powinien być odizolowany od innych zółwi w terrarium przeznaczonym do kwarantanny. W ten sposób chronimy właściwe terrarium od rozprzestrzeniania się zarazków oraz jaj pasożytów. Po wyzdrowieniu zółw wraca do właściwego terrarium. Najpierw kąpiel Przed wpuszczeniem żólwia do terrarium kwarantannego, należy go najpierw wykąpać i obeirzeć czy nie ma na skórze roztoczy, kleszczy itp. Zółwia należy włóżyć do wody o temperaturze ok. 26oC. Jego głowa musi wystawać ponad lustro wody. Żółw  podczas kapieli może pić wodę. Żółwia należy moczyć 10-20 min, aż brud zejdzie ze skóry. Po kąpieli żółwia należy umieścić w terrarium i pozwolić mu schować się w kryjówce. Przyzwyczajenie się do współtowarzyszy Jeśli do naszego zółwia chcemy dołączyć nowo nabytego, musimy się zastanowić, czy jest dla nich wystarczająco dużo miejsca w terrarium. Po umieszczeniu nowego zółwia, stary może bronić się bardzo energicznie, dlatego należy go przełożyć na 2 tygodnie do kwarantanny. W tym czasie nowy żółw "rozgości" się w terrarium i nie będzie go łatwo "zastraszyć". Jednak, gdy po tym czasie będzie dochodzić do walki i słabszy żółw będzie się chował przed mocniejszym, należy obydwa żółwie umieścić osobno. Połączyć je można dopiero podczas okresu godowego; wtedy zółwie, nawet najbardziej skłócone, godzą się na te nowe warunki. Pies, kot, świnki morskie nie powinny niepokoić żółwi. Sen zimowy Podczas zimniejszych pór roku zółwie nie są w stanie utrzymać właściwej temperatury, dlatego wpadają w stan odrętwienia. Podczas snu zimowego procesy życiowe przebiegają o wiele wolniej niż zwykle. Dla dorosłych żółwi sen ten dobrze wpływa na możliwości rozrodcze. Dorosłe żółwie powinny "spać" od października do marca, a małym żółwiom sen należy skrócić  do 3-4 miesięcy, ponieważ jest to dla nich ciężka próba. Jeżeli żółw jest chory, należy go koniecznie wyleczyć przd snem zimowym. Gdy żółw potrzebuje snu zimowego zaczyna być ospały i mniej ruchliwy. Często siedzi w kryjówce i zakopuje się w ściółce, traci apatyt. Wtedy należy przygotować go do snu: Przez 2-3 dni należy żółwiowi robimy ciepłe kąpiele (24-26oC), aby się dobrze wypróżnił. Wyłączamy oświetlenie i ogrzewanie w terrarium, a następnie przez 2-3 dni utrzymujemy w nim temperaturę poniżej 18oC. Jeżeli to zwiększy gotowość zółwia do snu, przygotowujemy skrzynkę drewnianą o wymiarach 70x70x80 cm. Na spód skrzynki kładziemy warstwę kruszywa ceramicznego, aby zmagazynować wilgoć, na to kładziemy warstwę liści, mchu lub wiórów, kładziemy zółwia i przykrywamy go warstwą liści, mchu, itp. Następnie skrzynkę przykrywamy gazą lub siatką drucianą. Ważymy żółwia przed snem zimowym i powtarzamy to co 5-6 tygodni w czasie snu zimowego, kontrolując aby ubytek jego masy nie przekroczył 10-15%. Umieszczamy skrzynkę w pomieszczeniu o temperaturze 5-12oC Po 3-4 miesiącach wyjmujemy żółwia ze skrzynki i umieszczamy w kryjówce w terrarium o temperaturze 20-22oC i czekamy aż wyjdzie. Po przebudzeniu żółwia należy wykonać następujące czynności: Wykąpać żółwia w ciepłej wodzie, dodając do niej 1 łyżeczkę soli na 1 litr wody. Kiedy żółw sie napije do woli, należy włóżyć go do terrarium, włączyć oświetlenie i ogrzewanie. Od tej chwili należy codziennie dawać mu jedzenie, nawet jeżeli nie będzie go chciał. Należy go zważyć, aby upewnić się ile stracił na wadze. Mimo że żółwie sprawiają wrażenie zwierząt mocnych - chyba z uwagi na swój pancerz - należy od czasu do czasu sprawdzić, czy nie potrzebują pewnych zabiegów o charakterze kosmetycznym. Za długie pazury Przyczyna: błędy utrzymania. Żółw ma za mało ruchu i chodzi po zbyt miękkim podłożu, wskutek czego pazury nie ścierają się w sposób naturalny. Postępowanie: należy zastosować odpowiednią doraźną pomoc i przede wszystkim zmienić podłoże. Pomocą doraźną jest przycięcie pazurów obcążkami. Zbyt wysokie listwy rogowe na szczękach Przyczyna: zbyt miękka karma. Postępowanie: listwy rogowe należy przypiłować, a zapobiegawczo podawać twardszą karmę, np. posypywać ją odrobiną piasku. Kosmetyka pancerza i skóry Co dwa miesiące należy stosować krem wazelinowy. Dzięki niemu czyste i błyszczące skóra i pancerz odmładzają żółwie o 10 lat!  Nie należy jednak z tym przesadzać! Zbyt gruba warstwa wazeliny zatyka pory. Żółwie jako nosiciele chorób Dotychczas nie stwierdzono, aby żółwie przenosiły jakieś choroby na ludzi. Pasożyty ich przewodu pokarmowego nie przeżywają w organizmie człowieka. Koty i psy są pod tym względem dużo bardziej niebezpieczne. Jedynie salmonella mogłaby się przenosić z żółwi na dzieci. Przed takim zakażeniem chronią normalne zabiegi higieniczne: umycie rąk po porządkowaniu terrarium. Zabiegi pielęgnacyjne Codziennie usuwać kał i mocz, czyścić i napełniać pojemnik na wodę, karmić Co pół roku wizyta kontrolna u weterynarza, badanie kału       Żywienie Żółwie najchętniej jedzą taką karmę, którą znają od dawna. Gdyby chodziło tylko o smakowitość pokarmu, można by żywić żółwia samymi bananami i sałatą. Ale taka jednostronna dieta nic jest na dłuższą metę zdrowa dla zwierzęcia. Należy żółwia przyzwyczaić do diety urozmaiconej, która jest zdrowsza. Należy do ich ulubionej karmy domieszać drobno posiekany zdrowy dodatek pokarmowy, aby stopniowo przyzwyczajały się do jego smaku. Świetnej okazji do wzbogacenia diety dostarcza pobyt na dworze. Z ciekawości żółw próbuje różnych rosnących wokół roślin. Należy ustalić, co żółw jada z większym, a co z mniejszym apetytem. Kierowanie się tylko jego smakiem może doprowadzić do diety zbyt jednostronnej. Jako dodatek do karmy regularnie powinny być stosowane tylko wapń, witaminy. Wapnia mogą również dostarczać zmielone skorupki jaj lub gotowe preparaty wapniowe. Młodym żółwiom przez pierwsze dwa lata życia należy je podawać codziennie, później - dwa razy w tygodniu, posypując nimi karmę. Witaminy podaje się w kroplach lub w proszku - po kropli dziennie, niezależnie od wieku i wielkości. Przechowywać je należy w chłodzie i chronić od światła. Mikroelementy podajemy w proszku raz w tygodniu po szczypcie na żółwia, niezależnie od wieku. Żółwiom mięsożernym lepiej spuścić kroplę na gotową karmę kocią lub, jeśli są w proszku, wymieszać z mięsem mielonym lub z rozmoczonym granulatem. Ile żółw powinien jeść? Na to pytanie brak ogólnie obowiązującej odpowiedzi. Zdrowe żółwie zjadają często więcej niż potrzebują i zapasają się. Należy je obserwować przy jedzeniu i samemu zadecydować, kiedy przerwać ucztę. Żółwia trzeba regularnie ważyć, aby określić wielkość przyrostów. Przez pierwsze 4-6 lat życia przyrosty te (wartości bezwzględne) są stopniowo coraz mniejsze (przyrost wyrażony w stosunku do masy ciała maleje z roku na rok). Jeśli żółw tak się zapasł, że fałdy skórne powstające przy wciąganiu nóg pod pancerz wyglądają jak pęcherze, należy mu zmniejszyć ilość podawanej karmy. Pięć reguł żywienia Żółwie roślinożerne należy z zasady karmić co dzień rano, kiedy rozpoczynają dzienną aktywność. Karma musi być zawsze świeża, zwiędniętą należy wyrzucać. Dorosłym roślinożercom należy zaordynować l dzień postu w tygodniu i dawać wówczas tylko siano. Dorosłe żółwie mięsożerne karmi się dwa razy w tygodniu. Młode żółwie błotne i wodne trzeba karmić codziennie po trochu. W sklepach zoologicznych można dostać dla nich specjalną mieszankę. Po roku czy dwóch młode żółwie zaczynamy karmić jak dorosłe.   Podstawowy plan żywienia żółwi Karma roślinna kwiaty łąkowe, sałata, koniczyny, zioła, jagody leśne i ogrodowe, inne owoce (mało bananów) Karma zwierzęca koniki polne, żółtko gotowane, mielona wołowina raz na tydzień Dodatki co 2-3 dni kropla multiwitaminy, na czubek noża mikroelementów i preparatu wapniowego dla żółwi         Choroby Zawsze lepiej jest zapobiegać chorobie niż leczyć ją. Odnosi się to także do żółwi. Ważnym zaleceniem dotyczącym wszystkich żółwi, którego należy bezwzględnie przestrzegać, jest zakaz stałego ich trzymania na podłodze i na parapecie okna. Panują tam przeciągi, dla nas niewyczuwalne, ale dla żółwi mogące stanowić ogromne niebezpieczeństwo. Również na balkonach wysokich pięter jest zawsze przewiew. Wszystkie młode żółwie wymagają dostatecznej ilości witamin, wapnia oraz promieni UV. Zabiegi zapobiegawcze Zbiorniki kąpielowe i wilgotny piasek są wylęgarnią pasożytniczych robaków (atakujących przewód pokarmowy), a także ameb i bakterii. W przyrodzie żółwie poruszają się na większej przestrzeni i prawie niemożliwe jest, aby spotkały się po raz drugi z wydalonymi pasożytami. W terrarium sprawy mają się inaczej. Pijąc wodę i zjadając pokarm żółwie pochłaniają zarazem zarazki i pasożyty, które opanowują ich organizm w zwiększonej liczbie. Żółw przestaje rosnąć i choruje. Najważniejszym sposobem zapobiegawczym jest codzienne mycie wanienki oraz niedopuszczenie do zawilgocenia podłoża w jej sąsiedztwie. Piasek otaczający wanienkę należy często zmieniać (co 4-8 tygodni w zależności od stopnia zabrudzenia). Żółwie najczęściej wypróżniają się w wodzie, więc trzeba ją zmieniać. Zmiękczenie lub odkształcenie pancerza Przyczyna: brak wapnia, witaminy D i promieni UV. Jeśli występują objawy w postaci miękkiego pancerza, to poprawa żywienia niestety nie wystarczy. Żółw musi dostać natychmiast witaminy w zastrzyku i wapń. Kuracji tej towarzyszyć musi poprawa żywienia i naświetlanie promieniami UV dla zapobiegania powtórzeniu się objawów. Szczególnie młode żółwie powinny być w tych wypadkach starannie leczone. Łuszczenie się pancerza i skóry Zjawisko takie występuje u gadów regularnie i jest normalne. Dopiero gdy zaobserwujemy na szyi czy nogach ranki po odpadłych łuskach, które krwawią lub z których ciecze surowica - mamy do czynienia ze schorzeniem.Prawdopodobną przyczyną jest grzybica lub opanowanie przez roztocze. Postępowanie: natychmiastowa wizyta u lekarza. Do zabiegów zapobiegawczych należy poprawa warunków higienicznych i naświetlanie UV. Uszkodzenie czy pęknięcie pancerza Przyczyna: nieszczęśliwy wypadek, jak np. upadek ze stołu na twardą podłogę. Jeśli organy wewnętrzne zostały nie uszkodzone, żółw ma szansę przeżycia, nawet jeśli rana jest duża. Aby temu zapobiec należy tak urządzić wybieg, aby zabezpieczyć żółwie przed upadkiem. Rany szarpane, uszkodzenia skóry Prawdopodobne przyczyny: walki samców o terytorium, nieszczęśliwe wypadki. Postępowanie: jeśli zranienia są małe, a krwotok ustaje - rana zabliźni się sama w ciągu paru dni bez interwencji lekarskiej. Wystarcza przemywanie naparem rumianku (lub kąpiel w nim) i maść gojąca z apteczki domowej. Głębokie, otwarte rany, zwłaszcza przy stanie zapalnym, wymagają pomocy weterynarza. Pasożyty zewnętrzne (kleszcze, roztocze) W fałdach skóry, szczególnie w okolicy steku i na szyi, można spostrzec białawą, kruszącą się martwą skórę i mrowiące się wokół drobniutkie, zazwyczaj czerwonawe punkciki. Są to roztocza - pasożyty nie większe niż czubek szpilki.Kleszcze natomiast występują najczęściej pojedynczo. Są zagłębione w skórze, ciemnobrunatne, płaskie lub kuliste, wielkości łebka od szpilki. Postępowanie: opanowane przez pasożyty żółwie należy odizolować i leczyć preparatem Neguvon według przepisu lekarza. Kleszcza można również zalać kroplą oliwy i wyciągnąć ze skóry pincetą lub specjalnymi cęgami, obracając je ostrożnie. W razie wystąpienia roztoczy konieczna jest dezynfekcja terrarium. Zatrzymanie jaja Schorzenie to występuje u samic, które nie mogą znieść wytworzonego w organizmie jaja. Prawdopodobne przyczyny: brak odpowiedniego miejsca do złożenia jaj, gdy warstwa piasku jest zbyt cienka, a także powodem może być niedostatek pewnych hormonów.  Postępowanie: jeżeli zauważycie, że żółwica przez cały dzień grzebie tylnymi nogami dół w piasku, ale jajek nie składa, można jej pomóc przez zruszenie podłoża i podsypanie go na wysokość grubości pancerza. Jeżeli żółwicy brakuje hormonów, należy udać się z nią do weterynarza, który zaaplikuje jej zastrzyk z oxyto-cyny. Oznaki zdrowia żółwia Żółw zdrowy chory Oczy czyste, bez wypływu mętne, zapuchnięte, zaropiałe Skóra elastyczna, bez pasożytów sucha, szorstka, pasożyty w fałdach Pancerz nie uszkodzony,  twardy odkształcony, uszkodzony, miękki Okolica steku czysta zabrudzona kałem Okolica nosa i otworu gębowego sucha ślady śluzu Zachowanie aktywny, broni się przed podnoszeniem nie reaguje na dotykanie, apatyczny Kształt ciała regularnie wypukły w garby, nierówny Kał uformowany, bez wyraźnego zapachu, ciastowaty płynny, cuchnący, śluzowaty     Rozmnażanie Jeżeli jesteście w stanie zapewnić parze żółwi odpowiednie warunki i dosyć miejsca, będzie się ona rozmnażać bez ludzkiej interwencji. Przez odpowiednie warunki, gdy chodzi o gatunki europejskie, rozumiem umożliwienie snu zimowego i trzymanie na dworze latem. Kiedy żółwie dojrzewają płciowo? Oczywiście, żółwie muszą dojrzeć płciowo, zanim będą zdolne do rozrodu. Europejskie żółwie lądowe dojrzewają po 3-5 latach. Dojrzałość płciowa jednak nie jest tylko kwestią wieku, zależy też od tempa wzrostu i ogólnie od warunków życiowych. Okres godowy gatunków tropikalnych i subtropikalnych (te ostatnie obejmują żółwie europejskie i północnoamerykańskie) przypada, zależnie od różnych czynników, od końca kwietnia do końca maja. Przedłużenie się dnia i wzrost wysokości słońca należą do czynników wyzwalających zachowanie godowe. Jest więc zrozumiale, że trzymanie żółwi w sztucznym świetle o stałej długości oświetlenia hamuje gotowość do rozrodu. Sześć rad dla hodowcy Jeżeli posiadamy parę dojrzałych płciowo żółwi, właściwie pielęgnowanych, a mimo to nie wykazujących chęci kopulacji, można zastosować następujące sposoby wyzwalające zachowanie godowe: Na miesiąc lud dwa przed spodziewanym okresem godowym należy zwierzęta rozdzielić i połączyć dopiero we właściwym czasie. Rozdzielenie w tym wypadku oznacza trzymanie zwierząt w takiej odległości, aby się nie widziały i nie mogły zwęszyć: co najmniej na dwóch końcach ogrodu lub w innych ogrodach. Jeśli okres snu zimowego poprzedza bezpośrednio okres godowy, rozdzielanie nie jest potrzebne. Czas ogrzewania i oświetlania terrarium należy na 3 miesiące przed okresem godowym skrócić do 6 godzin, a następnie na 3-8 tygodni przed nim stopniowo przedłużać do maksimum letniego, czyli do 10-12 godzin. Jednocześnie należy tak zmieniać temperaturę w terrarium, aby na 3 miesiące przed planowanym terminem była o 4-5°C niższa od zalecanej temperatury wody i powietrza (jeśli zalecana jest temperatura 24-27°C, 1" obecnie wystarczy 22-23°C). Osiąga się to wyłączając promiennik podczerwieni lub matę ogrzewczą. 4. Wraz z przedłużaniem czasu oświetlenia należy przez 3-4 tygodnie podnosić również i temperaturę, tak że w ostatnim tygodniu promiennik lub i matę ogrzewczą należy wyłączać tylko na l godzinę. W ostatnim tygodniu należy imitować ulewy wiosenne, tj. dwa razy na dzień polewać żółwie lądowe czy błotne obficie z konewki. Wzrost temperatury wraz ze zwiększoną wilgotnością powietrza wzmagają gotowość do kopulacji. Do polewania należy używać deszczówki lub wody zmiękczonej. Woda twarda zostawia na szybach terrarium białe naloty, które trudno usunąć. Jeżeli w tych warunkach będziemy podawać żółwiom świeżą, smaczną karmę, nie będą mogły dłużej ignorować nadejścia wiosny i rozpoczną okres godowy. Zapłodnienie jaj Jeśli okaże się, że macie szczęśliwą rękę i krycie się żółwi przebiega normalnie, powinniście wiedzieć, co się w tym okresie dzieje w organizmach żółwi. Nasienie zostało wytworzone u samca już poprzedniego lata i „przechowane" przez zimę. Jaja u samicy zaczynają się kształtować również latem, a rozwój ich kończy się na wiosnę po przebudzeniu ze snu zimowego. Zapłodnienie musi nastąpić zanim jaja pokryją się skorupką, do czego kopulacja nie zawsze jest niezbędna. Niektóre samice mogą bowiem po unasiennieniu przechowywać żywotne plemniki przez okres do 4 lat. Trzeba o tym pamiętać, zwłaszcza gdy samiczka nie jest własnego chowu: może ona bez samca składać zapłodnione jaja po roku, a nawet trzech latach. Rozmnażanie żółwi lądowych Samce w okresie godowym ustawicznie szukają samicy, podążając w kierunku wszystkiego, co z dala przypomina samicę ich gatunku. Jeśli po obwąchaniu okaże się to samicą jego własnego gatunku, żółw zaczyna wokół niej zataczać coraz węższe koła. Prędzej czy później samica zatrzymuje się i przygląda samcowi. Ten gryzie ją w przednią łapę, aby zmusić do wciągnięcia głowy i nóg. Oczekuje on oczywiście, że samica nie schowa przy tym również i tylnej części ciała pod pancerz. Jeśli to uczyni, samiec ośmiela swą partnerkę lekkim stukaniem pancerzem w jej pancerz. Chce ją w ten sposób zachęcić do biegu, aby od początku powtórzyć opisany rytuał. Kiedy samica zatrzyma się nareszcie, samiec wspina się na nią od tyłu i pokrywa, wydając przy tym syczące pogwizdywania lub ciche sapnięcia. Sztuczne wylęganie żółwich jaj Wszystkie żółwie zagrzebują swe jaja w ziemi. Po złożeniu jajek (może ich być 6 i więcej) należy je wyjąć z piasku i zaznaczyć miękkim ołówkiem górną część skorupki. Podczas wylęgania jaj nie należy odwracać, aby zarodek nie został przygnieciony woreczkiem żółtkowym. Jaja umieszczamy w przezroczystym plastikowym pojemniczku, wypełnionym do polowy wermikulitem (materiał izolacyjny używany w budownictwie) lub w ostateczności czystym piaskiem zwilżonym wodą. Jaja zagrzebujemy do połowy i wstawiamy do komory wylęgowej. Plastikowy pojemniczek musi mieć pokrywę z otworami wentylacyjnymi. Wilgotność powietrza powinna w nim wynosić 100%. Raz na dzień pojemniczek otwieramy dla przewietrzenia, wprowadzając również powietrze do komory wylęgowej przez wachlowanie pokrywką. Trzeba uważać, aby woda skraplająca się na pokrywce nie kapała na jaja. Przy nadmiarze wilgoci zarodki mogą obumrzeć. Pojemnik z jajami można umieścić w pomieszczeniu o temperaturze 27°C, np. w kotłowni centralnego ogrzewania, w szklarni lub w ogrzewanym akwarium do kwarantanny. Wylęg następuje po 30 (żółwie miękkoskóre), 90 (żółwiki), a nawet 150 dniach (wężogłówka australijska). Wychów młodych żółwi Świeżo wyklutych żółwi nie należy umieszczać razem z rodzicami, ale w osobnym akwarium czy terrarium. Warunki życiowe (przede wszystkim temperatura i żywienie młodych) nie odbiegają od potrzeb dorosłych, tyle że młode rozpoczynają żerowanie nie od razu. Dopiero po tygodniu ich organizm przestawia się z trawienia żółtka na trawienie pokarmu stałego.Karmę należy kroić nieco drobniej, aby młode mogły ją łatwo chwytać. Trzeba pamiętać o regularnym podawaniu wapnia i witamin, ale nie należy wpadać w przesadę. Nadmiar witamin jest równie szkodliwy jak ich niedobór!          Zachowania Poza nielicznymi wyjątkami, jak parzenie się i w czasie choroby zapalenia płuc, żółwie nie wydają żadnych dzwięków. Nie mogą wyrażać swojego samopoczucia. Pozostają im tylko pewne zachowania, którymi porozumiewają się między sobą. Znając jednak ich znaczenie, możemy się domyślić, co żółw chciałby powiedzieć. Chodzenie wzdłuż ściany terrarium Są to oznaki, że warunki w terrarium żółwiowi nie odpowiadają. Może to być jakiś intensywny zapach lub hałas, żle wpływający na samopoczucie zółwia. Grzebanie w podłożu Prawdopodobnie żółw jest samicą, która chce złożyć jaja, ale nie znajduje odpowiedniego miejsca. Być może żółw szuka kryjówki lub chce zasnąć na zimę. Wyciąganie wszystkich kończyn ze skorupy Żółw czyni to gdy wygrzewa się na słońcu lub pod lampą. Taka "kąpiel" sprawia mu widocznie przyjemność. Jeżeli leży tak przez cały dzień - napewno jest chory. Wspinanie się "na palce" Jest to przejaw jego ciekawości. Wciąganie głowy i nóg pod skorupę Znaczy to, że się boi i chce, aby zostawić go w spokoju.         Humor       Żółw i mrówka wloką się przez pustynie. Skwar, żar i ani kropli wody. - Już nie mogę - jęczy żółw - Umrę z pragnienia! - Weź się w garść, żółwiku! - pociesza go mrówka. - Na najbliższym postoju dam ci łyk wody z mojej manierki... Przychodzi żółw do jeża fryzjera i mówi: - Poproszę na jeża. Jeż na to: - No to wskakuj! Wpada żółw do baru, siada na jednym z wysokich stołków i mówi: - Barman!!! Małe jasne proszę!! Barman podał mu piwo, żółw wypił, zapłacił i poszedł. Podchmielony facet ze stołka obok zbliża głowę do barmana i mówi półszeptem : - Dziwne, nie...? A barman: - Dziwne... zawsze pil duże jasne... Żółw ucieka z lasu i nagle na swej drodze spotyka leśniczego : - Co się stało? - pyta leśniczy - Ktoś zgwałcił słonice. Wszyscy są podejrzani.   Przychodzi żółw do sklepu i mówi: - Dzień dobry, przepraszam pana bardzo po ile jest makowiec? - Po 3,8zl za kilogram? - Hmmmm, drogo, a po ile są okruszki? - Okruszki (mówi sprzedawca śmiejąc się), okruszki są za darmo. Na to żółw uradowany: - To poproszę 2 kilo okruszków ) Idzie sobie żółw przez pustynie i nagle stratowało go stado słoni. Wstaje z trudem i rozgoryczony mówi: - Ach, ci skinhead'zi!   Przychodzi do baru żółw i mówi: - Poooprooooszęęę szklaaaankęęęę woooody... Barman podaje mu szklankę, żółw płaci i wychodzi. Po DŁUŻSZEJ chwili, żółw znów przychodzi do baru. - Poooprooooszęęę szklaaaankęęęę woooody... Barman znów podaje mu szklankę, żółw płaci i wychodzi. Tym razem jednak, barman myśli tak: "Cholera, jak tu jeszcze raz przyjdzie, muszę się go spytać po co mu te szklanki wody" I rzeczywiście, żółw znowu przychodzi do tego baru: - Poooprooooszęęę szklaaaankęęęę woooody... Barman podaje mu szklankę i pyta: - A właściwie po co ci ta woda w szklance? - Myyyyy tuuuuu gaaaduuuu, gaaaduuuu, aaa taaaam sięęęę paaaaaliiii... Żółw przychodzi do drogerii: - Czy jest szampon? - Tylko jajeczny. - A to dziękuję, nie skorzystam. Chciałem się cały wykapać. Idzie żółw lasem, patrzy a na dróżce leży podkowa. Podnosi ją, odwraca na druga stronę, a tam... koń!     Galeria Budowa żółwi nr. 2  BUDOWA Żółwie stanowią najbardziej zmienioną gałąź gadów, która wytworzyła szczególny rodzaj narządu ochronnego - pancerz kostny, zamykający tułów. Tarcza górna tego pancerza, nosząca nazwę carapax, zbudowana jest z płyt kostnych pochodzenia skórnego, z którymi zazwyczaj zrośnięte są rozszerzone wyrostki ościste kręgów i żebra. Płyty w carapax ułożone są w ustalonym porządku: pośrodku ciągnie się rząd płyt kręgowych, po jego bokach - parzysty rząd płyt żebrowych, a cały carapax okrążony jest płytkami brzeżnymi. Tarcza dolna, czyli plastron, składa się z czterech płyt kostnych parzystych i jednej nieparzystej, wklinionej pomiędzy przednią parę. Zarówno carapax, jak i plastron pokryte są z wierzchu tarczami rogowymi (u jednej tylko grupy - miękką skórą), których granice nie odpowiadają zazwyczaj granicom płyt kostnych, co wpływa na wzmocnienie pancerza. Pas barkowy zbudowany jest tylko z dwóch kości - z łopatki i z kości kruczej. Łopatka swym końcem dorsalnym jest połączona wiązadłem z wewnętrzną powierzchnią carapax i zaopatrzona jest w wielki wyrostek brzuszny, który kończy się swobodnie, tak jak kość krucza. Miednica, tak jak u krokodyli, jest przebita wielkim otworem zasłonionym. Kończyny mają bardzo typową budowę. W przeciwieństwie do nieruchomego odcinka tułowiowego, odcinki szyjny i ogonowy są bardzo ruchome, przy czym kręgi szyjne wyróżniają się bardzo rozmaitą budową swych powierzchni stawowych: przednie są tyłowklęsłe, tylne - przodowklęsłe, a pomiędzy nimi leży kręg o obu powierzchniach wypukłych. Czaszka charakteryzuje się występowaniem łuku skroniowego, w którego skład wchodzą (a jest to jedyny przypadek wśród współczesnych gadów) kości: jarzmowa, kwadratowo-jarzmowa i łuskowa. U żółwi spotyka się szereg przejść od form o słabo rozwiniętym podniebieniu wtórnym do form mających wtórne podniebienie dobrze rozwinięte. Kość kwadratowa jest nieruchomo zestawiona z puszką czaszkową. Brak jest kości poprzecznych tak charakterystycznych dla innych gadów. Brak jest otworu ciemieniowego. Szczęki pozbawione są zębów i pokryte są pokrywami rogowymi. Język jest mięsisty. Przełyk przechodzi stopniowo w grubościenny żołądek, który wyraźnie odcina się od jelita właściwego. Otwór kloaki jest okrągły lub ma postać podłużnej szczeliny. Wielkie płuca mają, jak u krokodyli, złożoną budowę komorową. W związku z nieruchomością klatki piersiowej oddychanie żółwi odbywa się przez "łykanie" powietrza, jednak w akcie tym biorą oprócz tego udział mięśnie barkowe i miednicowe: przy wciąganiu kończyn płuca opróżniają się, przy wysuwaniu kończyn płuca rozszerzają się i wciągają powietrze. U gatunków wodnych występują jeszcze dodatkowe narządy oddechowe w postaci dwu pęcherzy analnych. Na uwagę zasługuje w narządach płciowych nieparzysty narząd kopulacyjny samca, mający budowę podobną do tegoż narządu u krokodyli. Wszystkie żółwie odznaczają się niezwykłą żywotnością, tak jeśli chodzi o wytrzymałość na zranienia, jak i wytrzymałość na głód. Znane są na przykład przypadki, w których zwierzęta żyły latami bez pokarmu. Większość żółwi zapada w sen w porze roku dla nich niekorzystnej. Rozmnażają się przez składanie jaj, które zazwyczaj mają twardą wapienną skorupę, rzadziej osłonkę pergaminowatą. Ze względu na swój sposób życia żółwie dzielą się na dwie ekologicznie grupy, a mianowicie na lądowe, powoli poruszające się i głównie roślinożerne oraz na wodne, ruchliwe, które wiodą życie głównie drapieżne. Współczesne żółwie, których znamy około 250 gatunków, dzielą się na cztery wyraźnie odróżniające się rzędy. RZĄD - Cryptodira - ŻÓŁWIE SKRYTOSZYJNE Do tego rzędu należy większość żółwi, a mianowicie wszystkie żółwie lądowe i znaczna część słodkowodnych. Odznaczają się one głównie tym, że przy wciąganiu głowy w pancerz szyja ich zgina się w kształcie litery S w płaszczyźnie pionowej. Typowymi przedstawicielami są: środkowo - azjatycki żółw (Testudo horsfieldi), bliski jemu żółw grecki (Testudo hermanni) i żółw błotny (Emys orbicularis), który jest jedynym gatunkiem żyjącym w Polsce i dlatego jest pod ochroną. RZĄD - Cheloniidea - ŻÓŁWIE MORSKIE Niewielki ten rząd obejmuje wyłącznie morskie formy żyjące w morzach zwrotnikowych. Odznaczają się tym, że obie pary kończyn przekształcone są w wiosła do pływania, pancerz ich jest niewielki i spłaszczony, tak że głowa i kończyny nie mogą się chować. Typowymi przedstawicielami są karetta (Caretta caretta), podobny do niego żółw szylkretowy (Chelone imbricata), poławiany dla zdobycia szylkretu (rogowych płytek pancerza) i jadalny żółw zielony (Chelone mydas) dochodzący do wagi 450 kilogramów. RZĄD - Pleurodira - ŻÓŁWIE BOKOSZYJNE Tu należą dość liczne a bardzo różnorodne żółwie słodkowodne żyjące z Ameryce Południowej, w Afryce i w Australii. Zewnętrznie są one podobne do żółwi skrytoszyjnych, od których różnią się tym, iż nie potrafią wciągać swej szyi, lecz zginają ją w płaszczyźnie poziomej, umieszczając głowę z boku pomiędzy tarczą grzbietową a brzuszną. Miednica bokoszyjnych jest w przeciwieństwie do wszystkich innych rzędów żółwi, zrośnięta nieruchomo z tarczą górną (carapax) i z tarczą dolną (plastron). Przedstawiciel typowy to: Chelodina. RZĄD - Trionychoidea - ŻÓŁWIE MIĘKKOSKÓRE Niewielki ten a bardzo swoisty rząd obejmuje słodkowodne żółwie, żyjące w Afryce, południowej Azji i Ameryce Północnej, i wyróżnia się spośród wszystkich pozostałych żółwi miękką skórą, pokrywającą ich pancerz, oraz miękkim ryjkiem, którym zakończony jest ich pysk. Typowym przedstawicielem jest: Amyda sinensis, żyjący w południowo - wschodniej Azji.